Je hebt een kinderverhaal geschreven, gefeliciteerd! Maar wat nu? Stuur je het naar een redacteur, direct naar een uitgever, of verdwijnt het in een la? Misschien ga je zelf aan de slag met redactie. In dat geval helpt deze blog je op weg. Ik heb uitgezocht wat zelfredactie is en geef je handige tips om je verhaal te verbeteren.
Wat is zelfredactie?
Schrijven en redactie zijn twee verschillende stappen. Tijdens het schrijven draait het om creativiteit: je werkt je ideeën uit en zet je verhaal op papier. Beter laat je je tijdens het schrijven niet afleiden door punten, komma’s en kleine foutjes. Schrijven is creatief, redactie is verfijnen. Eerst alles op papier zetten, daarna pas schaven en bijwerken!
Redactie betekent dat je je tekst kritisch bekijkt en verbetert. De beste manier is van van groot naar klein werken. Waarom? Omdat het zonde is om spelfouten te verbeteren in zinnen die je uiteindelijk toch besluit te schrappen. Door eerst te focussen op de inhoud en structuur en pas daarna op de details, werk je efficiënter én beter.
De grote lijnen: structuur en verhaalopbouw
Begin bij de grote lijnen van je verhaal. Klopt de opbouw? Is het spannend genoeg om de lezer te blijven boeien? Soms merk je dat een andere volgorde beter werkt of dat een ander vertelperspectief sterker is. Dit zijn belangrijke keuzes die je tekst flink kunnen verbeteren.
Denk ook na over je personages. Is je hoofdpersoon interessant genoeg? Komt zijn of haar gedrag geloofwaardig over? Soms ontdek je dat een bijfiguur weinig toevoegt en beter kan verdwijnen. Schrappen kan moeilijk zijn, maar het maakt je verhaal vaak krachtiger en helderder.
Redactie betekent niet alleen fouten verbeteren, maar vooral je verhaal sterker maken. Schaven en bijwerken dus!
De tussenlaag: scènes en stijl
Als de basis van je verhaal staat, is het tijd om per scène te kijken of alles werkt. Draagt elke scène iets bij aan het verhaal of de ontwikkeling van je personage? Of kan het korter, duidelijker, spannender? Een handige truc is om je tekst hardop voor te lezen. Hoor je zinnen die niet lekker lopen? Merk je dat je bepaalde woorden steeds herhaalt? Kinderen hebben een korte spanningsboog, dus zorg ervoor dat je verhaal vlot blijft en nergens vertraagt.
Dit is ook het moment om naar je woordkeuze te kijken. Tijdens het schrijven gebruik je vaak simpele, snelle woorden zoals ‘hij zei’. Maar soms is ‘hij fluisterde’, ‘hij mompelde’ of ‘hij riep’ veel sterker. Kleine veranderingen kunnen een groot effect hebben op je verhaal.
De details: puntjes op de i
Pas als de inhoud helemaal goed is, ga je op zoek naar spelfouten, kromme zinnen en overbodige woorden. Dit is het moment om elk detail nauwkeurig te controleren. Zet elke komma en punt op de juiste plek en zorg dat je zinnen helder en soepel lopen. Een slimme tip is om je tekst een paar dagen weg te leggen. Als je het daarna met een frisse blik terugleest, zie je vaak nog foutjes die je eerder over het hoofd zag.
Houd bij deze laatste check rekening met de volgende punten:
- Haal overbodige woorden uit je tekst. Vermijd stopwoorden zoals eigenlijk, best, een beetje en onnodige tijdsaanduidingen als toen, daarna, later. Kijk ook kritisch naar bijvoeglijke naamwoorden. Twijfelwoorden zoals misschien, wel, enigszins voegen vaak weinig toe en maken je tekst minder overtuigend.
- Controleer of je overal dezelfde schrijfwijze gebruikt. Kies één vorm: je wil of je wilt, je kan of je kunt. Ook bij namen is het belangrijk om consistent te blijven. Heet Bas in hoofdstuk 1 niet Bas Janssen en in hoofdstuk 2 ineens Bas Jansen?
- Check of je leestekens goed gebruikt. Pas je bijvoorbeeld de ELDA-richtlijn toe? Dus eerst een leesteken en dan pas het aanhalingsteken sluiten.
- Maak een tijdlijn en controleer of alle gebeurtenissen logisch op elkaar volgen. Een veelgemaakte fout is een verkeerde leeftijdsberekening: je verhaal speelt zich af in 2010, de zoon is 18 jaar oud, maar blijkt in 1996 geboren. Dat kan natuurlijk niet!
Kortom
Redactie kost tijd, maar maakt je verhaal beter. Door van groot naar klein te werken, voorkom je dat je vastloopt in details terwijl de kern van je verhaal nog niet klopt. Redigeren is schrappen, herschrijven en verbeteren. Maar vooral: het is de stap die je verhaal helemaal áf maakt.
