Kinderen verliezen snel hun interesse als een tekst niet lekker leest. Ze hebben maar een korte spanningsboog. Als je voor kinderen schrijft, is het daarom belangrijk dat je teksten schrijft die vlot en makkelijk te lezen zijn. Schrijven voor kinderen: hoe doe je dat? Je leest er hieronder meer over.
Schrijf afwisselend
Tekst die afwisselend is, leest prettiger dan een eentonige tekst. Manieren om afwisselend te schrijven zijn bijvoorbeeld: lange en korte zinnen afwisselen, spelen met de zinsbouw en dialogen toepassen. Vergelijk:
De man was lang. Hij droeg een groene jas. Hij had een hamer in zijn hand. De man stak over. Hij zag een meisje lopen. Hij riep naar het meisje. Hij rende op het meisje af.
Met:
De lange man droeg een groene jas. In zijn hand hield hij een hamer vast. Hij stak over en zag een meisje lopen. “Blijf staan!” riep de man terwijl hij op haar afrende.
Schrijf duidelijk
Als schrijver wil je dat je lezer meteen begrijpt wat je bedoelt. Duidelijkheid in je tekst betekent dat je precies zegt wat je wilt overbrengen. Als je bedoelt te zeggen dat je hoofdpersoon ‘in één keer een zakje gele M&M’s leeg eet‘, schrijf je dit op. In plaats van te zeggen dat je hoofdpersoon ‘iets lekkers neemt’. En ‘de viervoeter’ van de buren, noem je gewoon ‘de zwarte vuilnisbakkenhond’ van de buren. Concrete zinnen zijn tastbaarder.
Gebruik beeldspraak
Beeldspraak kan situaties verduidelijken. Vergelijk: ‘Het was tien graden onder nul’. Met: ‘Het was zo koud dat Maaike’s snottebel direct bevroor’. Met beelden kan je duidelijk maken wat je bedoelt. Overigens kun je met beelden ook humor aan je verhaal toevoegen.
Maar: houd er wel rekening mee dat kinderen niet alle beeldspraak snapt. ‘Hij had een hart van goud’, zal bij veel kinderen verwarring opleveren omdat ze de woorden letterlijk nemen. Pas beeldspraak daarnaast met mate toe. Met een tekst die barst van de vergelijkingen bereik je een averechts effect.
Pas herhaling toe
Schrijven voor kinderen betekent dat je makkelijk te begrijpen teksten schrijft. Herhaling in verhalen geeft structuur. Een verhaal waarin bepaalde dingen steeds weer terugkomen, is gemakkelijker te begrijpen. Herhaling zorgt ervoor dat kinderen informatie beter onthouden en begrijpen. Ik schreef eerder al eens een blog over hoe je herhaling in kinderverhalen toepast. Je leest deze hier.
Beperk de lijdende vorm
Bij een zinsconstructie in de lijdende vorm, ligt de nadruk op de handeling en niet op de uitvoerder van die handeling. De lijdende vorm is een passieve vorm en maakt een zin minder actief. Te veel zinnen in de lijdende vorm halen de vaart uit een verhaal.
Vermijd daarom te veel zinnen als: ‘Het bord wordt schoongeveegd door de juf’, of ‘De taart werd door mijn vader gebakken’. Zeg in plaats daarvan: ‘De juf veegt het bord schoon’, of ‘Mijn vader bakte de taart’.
Beperk tangconstructies
In zinnen met tangconstructies zijn woorden of zinsdelen die bij elkaar horen, ver uit elkaar geplaatst. Dit soort zinnen zijn moeilijk te begrijpen. Zeker jonge lezers raken met zulke zinnen de draad snel kwijt. Vermijd zinnen als:
De jongen, die elke woensdag met zijn vrienden op het voetbalveld trainde en altijd droomde van een carrière als profvoetballer, rende, ondanks de zware regenval die de grond modderig had gemaakt, achter de bal aan.
Kortom
Teksten voor kinderen moet vaart hebben en makkelijk te lezen zijn. Varieer daarom met je zinnen en gebruik duidelijke woorden in plaats van vage beschrijvingen. Beeldspraak kan leuk zijn. Maar gebruik het niet te vaak, want kinderen begrijpen niet altijd wat je bedoelt. Herhaling helpt ze dingen beter te onthouden. Het gebruik van lijdende vormen en tangconstructies kan je dan maar weer beter beperken.
