Vandaag komen we niet meer thuis – recensie
Enne Koens (eerste druk 2024)
Mirza maakt een lange autorit met zijn vader. Zijn vader zegt niets over hun bestemming. Pas na twee dagen gereden te hebben, beseft Mirza waar ze naartoe gaan: het geboortedorp van zijn vader. Ze zijn Nederland ontvlucht en beginnen een nieuw leven in een bergdorp waar Mirza niemand kent en waar de taal en cultuur vreemd voor hem zijn. Hij verlangt terug naar Nederland, vooral naar zijn vriend Lucas, met wie hij in gedachten blijft praten.
Een mooi en ontroerend verhaal dat op eenvoudige, maar krachtige wijze is geschreven. De emoties en thema’s komen mooi naar voren: ontvreemding en opnieuw beginnen, taal- en cultuurveranderingen. Maar ook vriendschap speelt een belangrijke rol.
Een vraag die tijdens het lezen in me opkwam, is waarom de schrijfster heeft gekozen voor een volledig verzonnen land, compleet met een eigen taal, gebruiken en zelfs fictieve dieren. Op een bepaald moment zegt Lucas: “Ik heb gegoogeld naar een land dat de Levaren heet. Het bestaat helemaal niet.” Dat deed me even twijfelen: speelt het hele verhaal zich misschien alleen in Mirza’s hoofd af?
Toch wijzen de indrukwekkende quotes van minderjarige vluchtelingen aan het begin van het boek in een andere richting. Ze maken duidelijk dat Mirza geen fantast is, maar dat zijn verhaal (hoewel gesitueerd in een fictieve wereld) echte thema’s raakt. Het verzonnen land lijkt niet bedoeld om afstand te scheppen, maar juist om een universeel gevoel van vervreemding duidelijk te maken.
Enne Koens laat mooi zien met welke uitdagingen je te maken krijgt wanneer je je in een vreemd land vestigt. Zelf woon ik (niet noodgedwongen) ook in het buitenland en haar beschrijvingen kwamen me meer dan eens bekend voor. “Dan staan ze op. Ik aarzel even en volg hun voorbeeld. Echt alles komt als een verrassing als je geen idee hebt wat er gezegd wordt.” Het gevoel van verwarring en je afhankelijk voelen van de signalen van anderen is heel herkenbaar.
Wat maakte dit boek voor mij zo bijzonder? En wat leerde ik ervan om beter te schrijven?
Vandaag komen we niet meer thuis is een kinderboek dat in eenvoudige taal is geschreven, maar de schrijfster slaagt erin een krachtige boodschap over te brengen. Dit komt vooral door haar beeldende schrijfstijl, die het gemakkelijk maakt om de gebeurtenissen voor je te zien. Wat me opviel, was de manier waarop ze dingen beschrijft zonder ze direct te benoemen. Bijvoorbeeld: “Maar nu staat hij op het schoolplein, tussen de andere ouders. Hij staat niet gezellig te praten, maar kijkt zoekend om zich heen.” Of: “Hij haalt voortdurend zijn hand door zijn haar. Soms kijkt hij naar me en probeert te glimlachen. Misschien om me gerust te stellen, maar zijn hoofd is net een heel erg mislukte profielfoto, dus dat werkt niet echt.” Het is een subtiele, maar effectieve manier van schrijven die het boek tot iets bijzonders maakt.